Κείμενα

ΚΕΙΜΕΝΑ ΠΟΥ ΑΚΟΛΟΥΘΟΥΝ:
Graphic Novels: Μια όψιμη μορφή των κόμικς-Λογοτεχνία ή αυθύπαρκτη τέχνη; Χρήση και κατάχρηση του όρου («Κείμενα» #26, 12/2017)
«Η Οδύσσεια σε κόμικς» (ΠοντίκιArt, 05-01-12)
«Τούρκοι γελοιογράφοι στα σκιτσογραφικά μας ύδατα» (Ποντίκι, 04-10-11)
«ΚΥΡ: Δεν εμπιστεύομαι τους τιμονιέρηδες» (Ποντίκι, 11-08-11)
«Ευγένιος Τριβιζάς: Το μνημόνιο έγινε παραμύθι» (Ποντίκι, 07-07-11)

———————–

Graphic Novels: Μια όψιμη μορφή των κόμικς-Λογοτεχνία ή αυθύπαρκτη τέχνη; Χρήση και κατάχρηση του όρου

Graphic Novels: Μια όψιμη μορφή των κόμικς-Λογοτεχνία ή αυθύπαρκτη τέχνη; Χρήση και κατάχρηση του όρου

Περίληψη

Τα Graphic Novels (GN) κερδίζουν ολοένα και περισσότερο το ενδιαφέρον του κοινού, της κριτικής και της επιστημονικής κοινότητας. Οι αναγνώστες ανακαλύπτουν μια νέα διάσταση της «λογοτεχνίας» που συνδυάζει τον Λόγο με την Εικόνα. Δημιουργοί και εκδότες πειραματίζονται με τις όψιμες δυνατότητες του Μέσου των κόμικς, πολλές φορές δανειζόμενοι την «αίγλη» κλασικών λογοτεχνικών κειμένων, χωρίς ωστόσο να αποφεύγουν τους κινδύνους που ελλοχεύουν. Οι ακαδημαϊκοί σπεύδουν να εγκωμιάσουν το «νέο είδος». Οι εκπαιδευτικοί βρίσκουν σε αυτό ένα «εργαλείο», αρωγό στην εκπαιδευτική διαδικασία. Τα GN δανείζονται, πράγματι, και συνδυάζουν στοιχεία άλλων επικοινωνιακών Μέσων και Τεχνών, δημιουργώντας μεγάλες προσδοκίες. Εντούτοις, στόχος μας είναι να δείξουμε πως αποτελούν μια αυτοδύναμη φόρμα των «κόμικς» (ή καλύτερα, όπως θα δούμε στη συνέχεια, των «εικονογραφηγημάτων»). Αν θέλουμε να αποδώσουμε στα GN την αξία που τους αναλογούν, οφείλουμε να τα αντιμετωπίσουμε μάλλον ως μια ολοκληρωμένη φόρμα του Μέσου των εικονογραφηγημάτων, με τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά της, ικανή να δώσει τα δικά της ώριμα έργα, παρά ως συμπλήρωμα ή υποκατάστατο της λογοτεχνίας ή κάποιας άλλης έντεχνης δημιουργίας. Με άλλα λόγια, δεν αξίζουν την προσοχή μας, επειδή μοιάζουν με κάτι ούτε γιατί «εκλαϊκεύουν» κάποια άλλη τέχνη. Μόνο αν πάρουμε τις αναγκαίες αποστάσεις, αν απομακρυνθούμε από τη «μόδα» της εποχής και την ταύτισή τους με άλλες τέχνες, θα είμαστε σε θέση, πρώτον, να δούμε τα GN ως αυτό που πραγματικά είναι και, δεύτερον, να αναγνωρίσουμε το «νέο» που κομίζουν στον πολιτισμό της ανάγνωσης. (Η συνέχεια στο link)

————
Η Οδύσσεια σε κόμικς

Tου Soloup
(Δημοσιεύτηκε στο Ποντίκι Άρτ στις 05 Ιανουαρίου 2012)

Σε καιρούς – όπως αυτούς που ζούμε – γεμάτους από σύγχρονους… Λαιστρυγόνες και Ευρωκύκλωπες, να και μια έκδοση για την ίδια την Οδύσσεια. Όμως, στη σύγχρονη παρουσία του ο Οδυσσέας εμφανίζεται ως χάρτινος ήρωας σε μια… «Ομήρου Οδύσσεια» μεταφρασμένη σε κόμικς. Η μεταφορά της Οδύσσειας σε κόμικς οφείλεται στη δουλειά δύο βετεράνων Θεσσαλονικιών: του Τάσου Αποστολίδη, που έγραψε τα κείμενα, και του Γιώργου Ακοκαλίδη, που έστησε τις εικόνες.
Οι δύο καλλιτέχνες δεν καταπιάνονται με αυτό το πολύπλοκο και απαιτητικό έργο για πρώτη φορά. Όπως ίσως πολλοί θα θυμάστε, ο Αποστολίδης και ο Ακοκαλίδης είναι οι δημιουργοί των ευρύτατα γνωστών «Κωμωδιών του Αριστοφάνη». Της σειράς που παρώδησε στις αρχές της δεκαετίας του ’80 τις 11 κωμωδίες του αρχαίου ποιητή. Σειρά κόμικς που ευτύχησε, σύμφωνα με τους υπολογισμούς των διασκευαστών τους, να πουλήσει όλα αυτά τα χρόνια πάνω από 750.000 αντίτυπα, ενώ σήμερα, συγκεντρωμένες πλέον και σε έναν πολυτελή τόμο, κυκλοφορούν από τις εκδόσεις «Μεταίχμιο».
Ας επιστρέψουμε, όμως, και πάλι στη σύγχρονη μεταφορά του ομηρικού έπους. Όπως σημειώνουν οι δημιουργοί για τη… δική τους συγγραφική οδύσσεια, «το εικονογραφήγημα – graphic novel ή comics – είναι το καταλληλότερο αφηγηματικό μέσο που έχει τη δυνατότητα να απεικονίσει τον πραγματικό κόσμο παράλληλα με τον φανταστικό. Να διηγηθεί γεγονότα με κάποια ιστορική υπόσταση, ταυτόχρονα με άλλα των θρύλων. Οι ραψωδίες αποδίδονται πιστά, ο λόγος είναι απλός, καθημερινός για να είναι απόλυτα κατανοητός στους αναγνώστες στους οποίους απευθύνεται. Κρατάει, ωστόσο, έναν αφηγηματικό ρυθμό σε ανάμνηση του μέτρου του πρωτότυπου». Σχετικά με την εικονογράφηση αναφέρουν πως «ο Ακοκαλίδης στηρίχτηκε στα ελάχιστα αρχαιολογικά ευρήματα της Μυκηναϊκής περιόδου, σε βιβλιογραφία, αλλά κυρίως στις λεπτομερειακές περιγραφές του ίδιου του Ομήρου, και μας αποκάλυψε ως πραγματικό έναν ολόκληρο μυθικό κόσμο. Η καινοτομία που επινόησε με τα καμπυλόγραμμα χωρίσματα των εικόνων έδωσε μια ιδιόμορφη ταχύτητα στη δράση και ιδιαίτερη κίνηση στους ήρωες».
Η σειρά εγκαινιάζεται αυτές τις μέρες με τα δύο πρώτα τεύχη: το «Αναζητώντας τον Πατέρα» και το «Νησί των Φαιάκων», ενώ πρόκειται να ολοκληρωθεί σε συνολικά έξι τεύχη. Σε κάθε τεύχος της Οδύσσειας παρουσιάζονται από τέσσερις ομηρικές ραψωδίες που πατούν με σχετική αφηγηματική συνέπεια στο πρωτότυπο του Ομήρου. Η όλη διαδικασία της συγγραφής κράτησε σχεδόν τέσσερα χρόνια, κατά τα οποία ο Ακοκαλίδης και ο Αποστολίδης ξαναβρέθηκαν δημιουργικά στο νέο αυτό εγχείρημα.
Παραστάτης και αρωγός της συγκεκριμένης δουλειάς στάθηκε από την αρχή ο Νώντας Παπαγεωργίου των εκδόσεων Μεταίχμιο. Στήριξη πραγματικά αξιέπαινη, αφού πρόκειται για μια έκδοση ελληνικών κόμικς σε καιρούς άκρως ανασφαλείς και επιχειρηματικά δυσβάσταχτους.

Λίγα λόγια για τους συγγραφείς

Ο Τάσος Αποστολίδης είναι (παραδόξως για το συγγραφικό και καλλιτεχνικό του έργο) μαθηματικός και σήμερα διευθύνει το δευτεροβάθμιο πρόγραμμα της Αμερικανικής Σχολής Θεσσαλονίκης. Μέσα στα άλλα δημιουργήματά του είναι τα σενάρια στα κόμικς «Τήνελλα Καλλίνικε», «Χαμένο Φάσμα», «Οι άθλοι του Βούγδουπου», οι μεταφορές στην «Ιφιγένεια στην Αυλίδα» και την «Αντιγόνη» καθώς και πολλά ακόμα. Να θυμήσουμε επίσης πως ο Αποστολίδης είναι παλιός γνώριμος του «Π», αφού δημοσίευε για αρκετά χρόνια το στριπάκι «Ποντικολογίες» με συνεργάτες τους σκιτσογράφους Φώτη Πεχλιβανίδη, Κώστα Βουτσά και Αντώνη Φωτόπουλο.
Ο Γιώργος Ακοκαλίδης έχει σπουδάσει γραφικές τέχνες στον ΑΤΟ-Σχολή Δοξιάδη. Εργάζεται ως γελοιογράφος, δημιουργός κόμικς και γραφίστας, ενώ εκτός από τις συνεργασίες του με τον Αποστολίδη έχει κυκλοφορήσει και τρία προσωπικά άλμπουμ. Από το 2000 διευθύνει εργαστήρι ελεύθερου και γραμμικού σχεδίου στη Θεσσαλονίκη και ασχολείται, επίσης, με το διαφημιστικό έντυπο.
Περισσότερα στοιχεία για τη συγγραφή της «Οδύσσειας», όπως τα αφηγείται ο ίδιος ο Αποστολίδης σε συνέντευξή του στο περιοδικό «ΩΣ3», μπορείτε να βρείτε στη διεύθυνση http://www.os3.gr (http://www.os3.gr/archive_skitsografoi/gr_skitsografoi_apostolidis_tasos.html). Ευχόμαστε στους… Οδυσσείς αυτής της δημιουργικής προσπάθειας καλή επιτυχία.

——————————
Τούρκοι γελοιογράφοι στα σκιτσογραφικά μας ύδατα
(ΔΗΜΟΣΙΕΥΤΗΚΕ ΣΤΟ “Π” ΣΤΙΣ 04-10-11)

Κείμενο – επιμέλεια: Soloup

Φαίνεται πως για μερικούς Τούρκους υπάρχει και άλλος… μαύρος χρυσός. Το σκιτσογραφικό μελάνι. Τρεις από αυτούς λοιπόν, τρεις γελοιογράφοι, πέρασαν πριν από λίγες μέρες στη σκιτσογραφική μας… ΑΟΖ, έτοιμοι για θερμά σατιρικά επεισόδια. Αφορμή η γελοιογραφική συνεύρεση των δύο λαών, ιδέα του Νεζίχ Ντανυάλ και του πρόσφατα χαμένου Έλληνα σκιτσογράφου Θανάση Ευθυμιάδη.
Η συγκεκριμένη πρωτοβουλία τιτλοφορείται «Οι τουρκοελληνικές σχέσεις με γελοιογραφίες» και γίνεται με την υποστήριξη της Γενικής Γραμματείας της Ευρωπαϊκής Ένωσης, της FECO Τουρκίας (δηλαδή της επίσημης γελοιογραφικής ένωσης της γείτονος) και του Συλλόγου Φίλων Γελοιογραφίας της Λιβαδειάς.
Με τους τρεις γελοιογράφους συναντηθήκαμε στον Ιωνικό Σύνδεσμο, στη Νέα Ιωνία, το Σάββατο 17 Σεπτεμβρίου, στο κλείσιμο της εδώ επίσκεψής τους. Πρώτος από τους… εισβολείς με τους οποίους μιλήσαμε ήταν ο Νε¬ζίχ Ντανυάλ, πρόεδρος της τουρκικής FECO, αλλά και η ψυχή ενός ιδρύματος για τη γελοιογραφία στην Άγκυρα. Ο επόμενος ήταν ο γνωστός πολιτικός γελοιογράφος Ερτζάν Ακγιόλ, ενώ την αντιπροσωπεία συμπλήρωνε ο Μουχαμέντ Σεγκιόζ, σκιτσογράφος στην ημερήσια επαρχιακή εφημερίδα «Οζγκιούρ Κοτζάελι».
Να σημειώσουμε πως ο Ντανυάλ και ο Σεγκιόζ είναι περισσότερο εκπρόσωποι της κοινωνικής γελοιογραφίας χωρίς λόγια (editorial cartoon), ενώ ο Ακγιόλ γελοιογραφεί στη «Milliyet», με ύφος ανάλογο με τις δικές μας πολιτικές γελοιογραφίες στο «Π».
Στη συνάντησή μας στον Ιωνικό Σύνδεσμο, εκτός από το ν’ ανταλλάξουμε… σκιτσάκια, είχαμε την ευκαιρία να συζητήσουμε για τα όσα χωρίζουν κι ενώνουν τους δυο λαούς. Κουβέντα με ιδιαίτερο ενδιαφέρον, της οποίας τα κυριότερα σημεία μεταφέρουμε εδώ.

Γέφυρα
Η πρώτη ερώτηση, φυσικά, ήταν για το αν μια τέτοια σκιτσογραφική πρωτοβουλία μπορεί να γίνει γέφυρα αλληλοκατανόησης μεταξύ των δύο λαών. Ο Ντανυάλ ήταν κατηγορηματικός («Είναι ακριβώς έτσι»), ενώ ο Ακγιόλ έσπευσε να πει πως οι γελοιογραφίες είναι μια από τις πιθανές πολιτισμικές γέφυρες ανάμεσα σε άλλες, όπως ας πούμε η λογοτεχνία ή ο αθλητισμός.
«Πιστεύω ότι επιδίωξή μας πρέπει να είναι πάντα η ειρήνη. Ο πιο εύκολος δρόμος είναι ο πόλεμος. Ο δύσκολος είναι η ειρήνη. Για να γνωριστούν καλά οι δυο λαοί, πρέπει πρώτα απ’ όλα να γνωρίσουν ο ένας τον πολιτισμό του άλλου. Υπάρχει μια κουβέντα του Ατατούρκ που λέει “εμείς μοιάζουμε με τον εαυτό μας”. Όμως, από τότε που ήρθαμε εδώ, βλέπουμε ότι εμείς μοιάζουμε πολύ με τους Έλληνες ή οι Έλληνες μοιάζουν πολύ με εμάς. Είναι σαν να κοιτάζουμε τον εαυτό μας στον καθρέφτη».
Ο Σεγκιόζ, ο τρίτος της παρέας, συμπλήρωσε πως «η γελοιογραφία, πέρα από τον αυτοσαρκασμό, είναι κι ένας δρόμος για να δημιουργήσουμε ένα περιβάλλον ανεκτικότητας και ανοχής».
Τους περιέγραψα το τι… τραβούν στο χαρτί οι Έλληνες πολιτικοί από τους δικούς μας γελοιογράφους – για παράδειγμα ο Παπανδρέου – και τους ρώτησα αν κάτι αντίστοιχο συμβαίνει με τον Ερντογάν.
«Τα σχόλια δεν στοχεύουν μόνο τον Ερντογάν, αλλά όποιον βρίσκεται στην εξουσία» διευκρίνισε ο Ακγιόλ. «Αυτό που συνήθως θίγω εγώ είναι οι ισλαμικές διαστάσεις που δίνει στην πολιτική, οι όχι τόσο ειλικρινείς σχέσεις του με την Ευρωπαϊκή Ένωση και οι λαϊκιστικές πολιτικές του. Ο Ερντογάν είναι από τους ηγέτες που δεν έχουν λάβει δημοκρατική κουλτούρα. Αυτό που με στενoχωρεί είναι πως αυτό δεν το βλέ¬πει η Ευρώπη και μάλλον δεν θέλει να το δει».
Ο Ντανυάλ στην ίδια ερώτηση είπε πως για χρόνια ήταν πολιτικός γελοιογράφος κι έχει σατιρίσει όλο το φάσμα των πολιτικών. Σημείωσε όμως πως «τα θέματα της επικαιρότητας έρχονται και παρέρχονται. Αν θέλεις να γελοιογραφείς την επικαιρότητα, πρέπει να έχεις μια σφαιρική άποψη. Πρέπει να ξέρεις πολύ καλά την πολιτική πραγματικότητα της χώρας όπου είσαι αλλά και της οικουμένης ολόκληρης».
Και πρόσθεσε: «Ο σκοπός του γελοι¬ογράφου δεν είναι να περιγελάσει κάποιον πολιτικό. Σκοπός του πρέπει να είναι οι πραγματικές αιτίες του γεγονότος. Κάνει κάτι κάποιος πολιτικός εξαρτημένος από μια κατάσταση; Το κάνει ως προσωπική θέση και άποψη; Το κάνει ως αντίδραση; Αν απλώς παίρνεις το πρόσωπο και του προσθέτεις μεγάλα αφτιά για να τον υποβιβάσεις, τότε το μόνο που καταφέρνεις είναι να ξεγελάς τον κόσμο που σε διαβάζει. Αυτός είναι ο εύκολος τρόπος της γελοιογραφίας, γιατί δεν χρειάζεται να ξέρεις κάτι παραπάνω».
Η θέση του Σεγκιόζ ήταν λίγο διαφορετική. «Εγώ ασχολούμαι με ελεύθερο θέμα διότι λόγω της εφημερίδας δεν μπορώ να κολλήσω στην καθημερινότητα και, όταν κολλήσω, αισθάνομαι τη δημιουργικότητά μου να εξαφανίζεται. Με απασχολούν περισσότερο πράγματα που συμβαίνουν στις ανθρώπινες σχέσεις, στην αδικία. Μ’ αρέσει να πηγαίνω από τη λεπτομέρεια στο γενικό. Μερικές φορές αποτελεί θέση και να μη γελοιογραφείς κάτι που γίνεται. Αποτελεί μια θέση – αντίδραση».

Ελληνοτουρκικά
Η επόμενη ερώτηση αφορούσε το κλίμα στις ελληνοτουρκικές σχέσεις, ειδικότερα τώρα με την ένταση ανάμεσα στην Τουρκία και το Ισραήλ, τις γεωτρήσεις στην κυπριακή ΑΟΖ και την έμμεση εμπλοκή της Ελλάδας.
Ο Ντανυάλ θεώρησε πως οι εντάσεις προέρχονται κυρίως από τα «εσωτερικά» προβλήματα της Ελλάδας και του Ισραήλ. «Πρέπει να κοιτάμε το γενικότερο πλαίσιο. Όχι αυτά που τρέχουν στην καθημερινότητα. Υπάρχει κρίση και στην Ελλάδα και στο Ισραήλ. Πρέπει έτσι να γίνει κάτι για να καλυφθεί αυτή η κρίση. Να δημιουργήσεις εχθρότητα μεταξύ των κοινωνιών για να ξεχάσεις την πραγματική κρίση. Είναι τόσο απλό. Πάντα έτσι γινόταν».
Ο Ακγιόλ, από την άλλη, έστρεψε την προσοχή του στα προβλήματα της ίδιας της Τουρκίας. «Σίγουρα πρέπει να βλέπουμε την αιτία. Για παράδειγμα τώρα στην Τουρκία χρησιμοποιείται ο λαϊκισμός. Τα προβλήματα που έχουν δημιουργηθεί μεταξύ της Τουρκίας και του Ισραήλ είναι ένα τεχνητό πρόβλημα. Σαφέστατα είμαστε κοντά στον παλαιστινιακό λαό, αλλά οτιδήποτε γίνεται στο πλαίσιο των Ηνωμένων Εθνών και οτιδήποτε προστάζει το Διεθνές Δίκαιο αυτό πρέπει να γίνει».
«Η εξουσία προσπαθεί να σώσει τον εαυτό της» συμπλήρωσε ο Σεγκιόζ. «Να κρατηθεί στην εξουσία και φυσικά οι τεχνητές κρίσεις προσπαθούν να μας παρασύρουν όλους σε αυτήν τη λογική. Αυτό δεν σημαίνει πως δεν θα μείνουμε χωρίς ενδιαφέρον σε αυτό που συμβαίνει. Εμείς πρέπει να προσπαθήσουμε να δείξουμε την τεχνητή διάσταση των κρίσεων. Οι εξουσίες προσπαθούν συνεχώς να δείχνουν τις διαφορές τους η μια από την άλλη και δημιουργούν κρίσεις. Επειδή όμως εμάς μας ενδιαφέρει να δημιουργήσουμε φιλία, είναι πιο σημαντικό να δείχνουμε τις ομοιότητές μας».

Tα media
Κάποια στιγμή η συζήτηση στράφηκε και στα τουρκικά ΜΜΕ. «Αυτή τη στιγμή δεν υπάρχει ελευθερία του Τύπου στην Τουρκία» σχολίασε ο Ακγιόλ.
«Πρώτα ο Τύπος άρχισε να ξεπουλά το δικό του κεφάλαιο, τους ανθρώπους του. Έγιναν αλλαγές στη διοίκηση, πετάγονται έξω από τις εφημερίδες άνθρωποι που ήταν πολλά χρόνια σε αυτές. Επίσης υπάρχει μεγάλο μέρος των δημοσιογράφων που έχει μπει στη φυλακή. Αυτοί είναι άνθρωποι δημοκρατικοί, της “κοσμικής” Τουρκίας, που αγαπούν την πατρίδα τους και πιστεύουν στις οικουμενικές αρχές της δημοκρατίας. Εκνευρίζομαι πάρα πολύ με την Ευρωπαϊκή Ένωση, η οποία βλέπει τη σημερινή Τουρκία ως αυτήν τη δημοκρατική Τουρκία».
Περιέγραψε ακόμη τις δύο ιδεολογικές τάσεις στην τουρκική δημοσιογραφία. «Υπάρχουν δύο είδη Τύπου στην Τουρκία. Αυτοί που θα τους λέγαμε “γλείφτες” ή, πιο ευγενικά, “αυτοί που βρίσκονται στην ίδια πλευρά”, και υπάρχει μια μερίδα του Τύπου που είναι πιο ανεξάρτητη. Φυσικά θα ρωτήσετε πώς πιέζεται πολιτικά ο Τύπος. Αυτοί που διευθύνουν τον Τύπο, έχουν συνήθως παράλληλες δραστηριότητες, κυρίως στη βιομηχανία. Έτσι τους πιέζουν με παράπλευρους τρόπους. Δεν τους επιτρέπουν για παράδειγμα εισαγωγές κι εξαγωγές. Από την άλλη, σ’ ένα πολύ μεγάλο μέρος του Τύπου που βρίσκεται στην πλευρά της εξουσίας, της θρησκόληπτης ομάδας, δίνουν πάρα πολλές διευκολύνσεις. Εκεί ας πούμε που υπήρχε ένα τηλεοπτικό κανάλι αυτής της θέσης, ξαφνικά σε 9 χρόνια ξεπετάχτηκαν δυο και τρία κανάλια».

«Εκδίκηση»
Τους ρώτησα για το κατά πόσο η διακωμώδηση της γελοιογραφίας λειτουργεί σε κάποιο επίπεδο ως «εκδίκηση» από πλευράς των πολιτών για τα όσα υφίστανται. «Και στην Τουρκία υπάρχει αυτός ο ρόλος» απάντησε ο Ντανυάλ «αλλά όσο περνάει ο καιρός, αυτός ο ρόλος υπονομεύεται. Βγήκε ένας νέος τύπος γελοιογραφίας και πάνω – κάτω όλοι γελοιογραφούν το ίδιο πράγμα. Περισσότερο υποβιβάζουν για να ψυχαγωγήσουν τον κόσμο.
Ο στόχος της γελοιογραφίας έχει ξεχαστεί. Αλλά πιστεύω πως στην Ελλάδα γελοιογραφούνται πράγματα που είναι πιο εύστοχα και η γελοιογραφία υπηρετεί ακόμα τον σκοπό της. Ειδικά στα editorial cartoons [γελοιογραφίες γενικότερης θεματολογίας χωρίς λόγια]. Σ’ εμάς έχει γίνει πάρα πολύ πικρόχολη η κριτική σε πρόσωπα, αλλά μετά το 1990 περιόρισαν τους γελοιογράφους και τώρα φαίνεται περισσότερο σαν μια μικρή βινιέτα και τίποτα παραπάνω».
Ο Ακγιόλ, ως καθαρά πολιτικός γελοιογράφος, διαφώνησε με την παραπάνω θέση.
«Σας έχω πει για την κατάσταση που επικρατεί στα media. Ό,τι υπηρετεί ο Τύπος, την εξουσία ή την αντιπολίτευση, ανάλογα προσλαμβάνει κι έναν γελοιογράφο που είναι των ίδιων απόψεων. Γι’ αυτό έχει υπονομευθεί ο ρόλος της γελοιογραφίας κι έχει αδειάσει το νόημα, το περιεχόμενό της. Όμως ο σκοπός μιας γελοιογραφίας δεν είναι πάντα το γέλιο. Μπορείς να κάνεις τον άλλον και να κλάψει. Σκοπός της είναι να τραβήξεις την προσοχή του κοινού και να εξηγήσεις πού βρίσκεται το πρόβλημα. Να φέρει το θέμα στον δημόσιο διάλογο, στην επικαιρότητα, να κάνει τον κόσμο να μιλήσει γι’ αυτό».
Ως κατακλείδα ρώτησα αν έχουν κάνει γελοιογραφίες με θέμα την Ελλάδα. Ο Ντανυάλ και ο Σεγκιόζ είπαν πως και μόνο το ότι βρίσκονται εδώ δηλώνει το ενδιαφέρον τους για μια τέτοια θεματολογία, ενώ ο Ακγιόλ συμπλήρωσε:
«Εγώ δεν διαλέγω τα θέματά μου. Τα διαλέγει η εφημερίδα. Δεν θυμάμαι πότε γελοιογράφησα τελευταία φορά για αυτό το θέμα [τα ελληνοτουρικά], που σημαίνει πως οι σχέσεις είναι πολύ καλές. Αν το κάνω όμως στο άμεσο μέλλον, κάτι ας πούμε με την κρίση στην Ελλάδα, θα κριτικάρω τον Ερντογάν για τον τρόπο που αναπτύσσει τις σχέσεις του με τους γείτονές του. Με το Ισραήλ και την Ελλάδα».

————

ΚΥΡ: «Δεν εμπιστεύομαι τους τιμονιέρηδες»

(ΔΗΜΟΣΙΕΥΤΗΚΕ ΣΤΟ “Ποντίκι” ΣΤΙΣ 11-08-11)

Συνέντευξη στον Soloup

Τι εστί… ΚΥΡ; Ούτε ο Γιάννης Κυριακόπουλος δεν ήξερε όταν διάβαζε στη «Μεσημβρινή», ένα πρωϊνό του 1961, το καινούριο του όνομα. Σκιτσογραφική τζίφρα που είχε μάλιστα για νονά της την Ελένη Βλάχου. Έμελε όμως αυτά τα τρία γράμματα – μαζί με τα πέντε … «Κ.Μητρ» του έτερου Κώστα Μητρόπουλου- ν’ αποτελέσουν μια συγκλονιστική τομή στην Ελληνική μεταπολεμική γελοιογραφία, φέρνοντας ένα διαφορετικό χιούμορ, λιτό, καυστικό, πολιτικό, άμεσο, με επιρροές από την ελαφράδα και την λακωνικότητα του Soul Steinberg. «Ταχυδρόμος», «Επίκαιρα», «Εικόνες», «Ελευθεροτυπία», τώρα «Βήμα», είναι μόνο μερικά από τα αντικλείδια που χρησιμοποίησε κατά καιρούς ο ΚΥΡ για να μπει στα σπίτια μας και να ξεκλειδώσει τις καρδιές μας. Τις ψυχές των νεοελλήνων που τις έβαζε να γελούν με τα ίδια τα παθήματα. Με την φτώχια, την εφορία, τους πολιτικάντηδες, τις κατά καιρούς …Τρόικες, τα ίδια μας τα κουσούρια. Ας δούμε όμως τι λέει γι’ αυτά τα λιτά ρουμπρικάκια ο ίδιος τους ο δημιουργός.

-Αγαπητέ ΚΥΡ, όταν επιστρέψατε από την Ιταλία, φέρατε μαζί σας και μια νέα αισθητική για την γελοιογραφία. Την ελεύθερη γραμμή ας πούμε του Steinberg. Κάτι που είναι ευδιάκριτο, τόσο σ’ εσάς, όσο και στον Κώστα Μητρόπουλο, στα πρώτα έργα σας. Πως ανταποκρίθηκαν οι αναγνώστες σε αυτή την νέα αισθητική;

-Κατ’ αρχήν ανέφερες το όνομα Steinberg στον οποίο εγώ οφείλω όλη μου την σταδιοδρομία. Σπούδαζα σε σχολή Καλών Τεχνών όταν εντελώς τυχαία ξεφύλλισα ένα βιβλίο τέχνης. Εκεί άρχισαν να μου χτυπούνε καμπάνες και άρχισα να δουλεύω πάνω εκεί. Είπα, εδώ είμαι. Έκανα ορισμένα σκίτσα και τα πήγα σε ένα ιταλικό περιοδικό, που τα είδε στη συνέχεια ο τότε διευθυντής του «Ταχυδρόμου», ο Γιώργος Σαββίδης, ένας άνθρωπος με πολύ προοδευτικές αντιλήψεις, ο οποίος είχε δώσει στέγη και στον Κώστα Μητρόπουλο. Νομίζω ότι οι νέοι άνθρωποι- γιατί ο «Ταχυδρόμος» είχε νεανικό κοινό- το υποδέχτηκαν με πάρα πολύ χαρά. Και κυρίως τις γελοιογραφίες χωρίς λόγια. Εγώ μάλιστα λανσάρισα και το black humor στον ελληνικό χώρο για πρώτη φορά. Και υπήρξε καλή αντίδραση. Μετά συνέχισα στις «Εικόνες» της Ελένη Βλάχου.

-Τα σκίτσα σας είχαν μάλιστα πολλά ερωτικά και οικολογικά υπονοούμενα.

-Ναι, ήταν πολύ προχωρημένα. Υπήρχε βέβαια γελοιογραφική «σχολή», η οποία επί χρόνια ήταν στην Ελλάδα πολύ επιτυχημένη. Σκιτσογράφοι όπως ο Αρχέλαος, ο Χριστοδούλου, ο Πολενάκης, ο Παυλίδης… μεγάλοι σκιτσογράφοι, οι οποίοι δούλευαν κυρίως σε λαϊκά περιοδικά. Το πολιτικό σκίτσο, με το οποίο δέθηκα πια, ήρθε με την «Μεσημβρινή». Με φώναξε η Ελένη Βλάχου και μου είπε αν μπορώ να κάνω κοινωνικοπολιτικό σκίτσο. Της λέω να δοκιμάσω. Της έκανα μερικά, της αρέσανε και άρχισα να δημοσιεύω στη «Μεσημβρινή» από το πρώτο της φύλλο με το όνομα «ΚΥΡ», το οποίο ούτε καν ήξερα. Με βάφτισε.

-Το άλλο που έφεραν τα σκίτσα σας, ήταν ο συνδυασμός της πολιτικής γελοιογραφίας με την «γλώσσα» των Κόμικς. Στοιχείο που συνέχισε μετέπειτα και ο Ιωάννου. Πως παντρεύτηκαν γελοιογραφία και κόμικς;

-Παντρεύτηκαν λόγω Χούντας. Επειδή τότε δεν μπορούσες να πεις κανένα υπονοούμενο, νομίζω ότι τα κόμικς βοηθούσαν. Πήρα μια γνωστή ιστορία, την Οδύσσεια, όπου υπάρχει η κατεχομένη «υπό των μνηστήρων –συνταγματαρχών Ιθάκη», υπήρχε η Πηνελόπη ( η Δημοκρατία ), η οποία περίμενε και ο Οδυσσέας, ο οποίος ερχότανε. Σε κάθε επεισόδιο υπήρχε η ελπίδα ότι έρχεται. Είχε μια φοβερή ανταπόκριση αυτό διότι είχαν πιάσει όλοι το νόημα της αλληγορίας. Όλα τα κόμικς μου έγιναν επί Χούντας.

-Το «Πραξικόπημα στην Ιθάκη», όμως, πρέπει να έγινε λίγο μετά.

-Ναι. Όλα πάντως γίνανε με βάση τη Χούντα. Όπως και η «Γενοβέφα». Δεν ήταν ακριβώς κόμικς. Ήταν ένα στριπ και από κάτω είχε ένα κείμενο, το οποίο ήταν σε αστεία καθαρεύουσα. Σε καθαρεύουσα του 1900. Αυτό έγινε στην «Απογευματινή». Υπήρχε λοιπόν η «Γενοβέφα», μια χώρα την οποία την έλεγαν «Τζουτζία» (από τους Τζουτζέδες), η οποία ήταν η Ελλάδα, υπήρχε ο κυβερνήτης, ο οποίος ήταν ο «Ονάριος Γκώλος», ο Παπαδόπουλος . Αλλά κάποια στιγμή τα μυριστήκανε όλα αυτά και μου είπανε στοπ. Ή μάλλον… «παύσατε Κυρ».

-Στα σκίτσα σας βλέπουμε να πρωταγωνιστούν οι απλοί πολίτες. Οι «Αγανακτισμένοι» για να μιλήσουμε και με σημερινούς όρους.

-Οι Έλληνες. Εγώ δεν θέλω το εύρημα μου να το λέει κάποιος πολιτικός. Σπανίως χρησιμοποιώ πολιτικά πρόσωπα. Έχω κάνει έναν θίασο από ελληνικά πρόσωπα. Τους λαϊκούς ανθρώπους, τον επαρχιώτη, τον μεσοαστό, τον νεαρό φοιτητή, τον κουλτουριάρη, τον απλό άνθρωπο και έχω αυτούς να σχολιάζουν την επικαιρότητα. Βέβαια, αυτό δεν σου δίνει πολλές σκιτσογραφικές πιθανότητες να δημιουργήσεις μια σύνθεση αλλά τους βάζεις να μιλάνε. Θα τους βάλεις στο καφενείο, θα τους βάλεις στο κρεβάτι, θα τους βάλεις στο παγκάκι, στην ταβέρνα, για να τους φέρεις σε διάλογο. Αλλά αυτό λίγο απασχολεί τον κόσμο. Τον κόσμο απασχολεί βεβαίως να είναι ένα ευπρεπές σκίτσο, τον απασχολεί όμως πολύ η ιδέα. Αυτό που έχει και αυτός μέσα του και θέλει να το πει. Δηλαδή, ακριβαίνει κάτι και θέλει να το πει στην κυβέρνηση. Και χαίρεται που ένα ανθρωπάκι περίπου σαν κι αυτόν, το εκτοξεύει δημόσια.

-Αυτός είναι δηλαδή ο ρόλος της γελοιογραφίας;

-Κατ’ εμένα είναι να πάρει την αγανάκτηση του κόσμου και να τη μεταφέρει με τρόπο γελοιογραφικό και ειρωνικό και σατιρικό προς τα πάνω. Στην εξουσία. Αυτό πιστεύω εγώ και αυτή είναι η ρότα μου. Πάντα υπάρχει κάτι που στον κόσμο που του στέκεται άσχημα. Από το να του ακριβύνεις τη βενζίνη και το ψωμί μέχρι να του βάλεις ένα ΦΠΑ και μια εισφορά. Πόσο μάλλον τώρα που πιάσαμε πάτο. ¨Η μάλλον …απόπατο.
Πάντα θέλει να πει κάποια πράγματα στην κυβέρνηση. Και κυρίως την χυδαία στάση ορισμένων πολιτικών όλο αυτό το διάστημα. Αυτό το πούλημα της χώρας.

-Τι γνώμη έχετε για τα νέα παιδιά και τον κόσμο που κατέβηκε στις πλατείες και για το κίνημα των «Αγανακτισμένων»;

-Εκατό τοις εκατό μέσα είμαι. Εκείνο που μισώ είναι τις σημαίες των διαφόρων κομμάτων που από τα φοιτητικά χρόνια προσπαθούν να καπελώσουν τον κόσμο. Αυτό είναι ένα κίνημα από καθαρούς πολίτες. Αυτό πιστεύω.

-Ένας «Αγανακτισμένος» πολίτης- όπως είναι οι ήρωές σας- βγαίνει σε μια πλατεία. Ένας σκιτσογράφος «εγκλωβισμένος» στο σχεδιαστήριό του πως αγανακτεί;

-Στην πλατεία πολλές φορές πήγαινα κι εγώ. Γιατί κι εγώ είμαι αγανακτισμένος πολίτης .Το άλλο όμως του σκιτσογράφου είναι οι «κεραίες» του. Το τι «μυρίζει». Εμένα παλιά οι «πληροφοριοδότες» μου ήταν τα παιδιά που γυρίζανε από το σχολείο που μου μεταφέρανε απίθανα μηνύματα ή όταν η γυναίκα μου γύριζε από το κομμωτήριο. Άκουγε τις κυρίες, τα προβλήματά τους και τα συζητούσαμε. Αλλά κυρίως τα παιδιά μου και, βεβαίως, η δική μου όσφρηση διαβάζοντας εφημερίδες. Τηλεόραση δεν βλέπω, μόνο ταινίες και αθλητικά. Και μετά είμαι κι εγώ ένας Έλληνας πολίτης, κάθε φορά που θα μπει μια εισφορά πλήττει κι εμένα. Είμαι κι εγώ ένα ανθρωπάκι μέσα σε όλον αυτόν τον Θίασο.

-Κι έχετε γίνει πραγματικά «ανθρωπάκι» στα σκίτσα σας. Για παράδειγμα, στο «Πραξικόπημα στην Ιθάκη» παίζετε πρωταγωνιστικό ρόλο και μάλιστα κακό, ταυτιζόμενος με την …εργοδοσία των σκίτσων σας.

-Ναι πράγματι, ήταν κάποιες φορές που το κόμικς πήγαινε ακριβώς με την επικαιρότητα. Δηλαδή θυμάμαι που είχε κάνει μια απεργία η ΓΣΕΕ ΑΔΕΔΥ και απεργούσανε και οι ήρωες του κόμικς.

-Το τελευταίο σας ημερολόγιο είχε τίτλο «Κρίση είναι θα περάσει». Βλέπετε σήμερα να περνάει η κρίση;

-Δεν πιστεύω στους πολιτικούς ότι μπορούν να κάνουν κάποιο θαύμα. Εγώ πιστεύω στο λαό. Ότι ο λαός κάποια στιγμή, όπως πολλές φορές, κάνει ένα γιουρούσι και τον βλέπεις εκεί που είναι στα κάτω του … όπως μπαίνει κοτζάμ Ιταλία στον τελευταίο πόλεμο και ο κόσμος, ξυπόλητος, κάνει ένα γιουρούσι κι επιτυγχάνει. Πιστεύω στο λαό ότι θα μπορέσει να το κάνει αυτό. Έστω με θυσίες. Στους τιμονιέρηδες δεν έχω μεγάλη εμπιστοσύνη. Στους σημερινούς τιμονιέρηδες. Δεν υπάρχει κάποιος που να τον εμπιστεύεσαι και να βγει στην τηλεόραση και να πει: παιδιά, εμπρός . Για την Ελλάδα ρε γαμώτο. Αυτή είναι η μόνη ατυχία αυτής της περιόδου. Της λείπει ο μπροστάρης ο οποίος θα πει στον κόσμο: Εμπρός.

-Σήμερα, αν ξαναγυρίζατε στην Ιθάκη, ο Οδυσσέας ας πούμε ποιος θα ήταν;

-Ο Οδυσσέας θα ήταν ο άμοιρος ο Έλληνας που ψάχνει να βρει τη χαμένη του πατρίδα.

-Θα υπήρχε Ιθάκη;

-Η Ιθάκη δεν πεθαίνει ποτέ.

-Λαιστρυγόνες, Κύκλωπες;

-Το ΔΝΤ, τα δάνεια, οι πολιτικοί που μας χρεοκόπησαν και λίγο πολύ κι εμείς που κάπου φταίξαμε αλλά δεν είχαμε το τιμόνι. Εμείς ήμασταν πίσω στο φορτηγό.

—————————————————

Ευγένιος Τριβιζάς: «Το παραμύθι έγινε μνημόνιο»
Συνέντευξη στον Soloup
(ΔΗΜΟΣΙΕΥΤΗΚΕ ΣΤΟ “Ποντίκι” ΣΤΙΣ 07-07-11)

Ευγένιος Τριβιζάς. Θέλει πολλές συστάσεις; Ψάξτε όλες τις παιδικές βιβλιοθήκες της επικράτειας κι αν δεν βρείτε τουλάχιστον ένα βιβλιαράκι του, να μου τρυπήσετε τη μύτη. Κι όχι μόνο της επικράτειας. Έργα του έχουν μεταφραστεί σε πολλές χώρες του κόσμου, (πρόσφατα μάλιστα και στα Τουρκικά ), θεατρικά έργα, τηλεοπτικές παραγωγές ή κινούμενα σχέδια έχουν στηριχτεί στα παραμύθια του, ενώ τα «Τρία Μικρά Λυκάκια» έφτασαν ακόμα στη δεύτερη θέση των αμερικάνικων παιδικών best sellers. Η ιστορία βέβαια που μεγάλωσε γενιές και γενιές νεοελλήνων, είναι η θρυλική «Φρουτοπία». Το έργο που, αν δεν το ξέρετε, είναι εκτός των άλλων και η μεγαλύτερη ελληνική σειρά κόμικς. Με 50 τεύχη και 1700 σελίδες! Ας δούμε τι λέει για όλα αυτά ο ίδιος ο δημιουργός.

-Κύριε Τριβιζά όταν γράφετε, απευθύνετε σε παιδιά ή και στους γονείς τους; Γιατί έχετε εξ’ ίσου φανατικούς και ενήλικες αναγνώστες.

-Απευθύνομαι και στους δυο. Ο Zohar Shavit προσπαθώντας να ερμηνεύσει την επιτυχία βιβλίων τα οποία είναι εξ ίσου δημοφιλή σε ενήλικες και παιδιά καταλήγει στο συμπέρασμα ότι πρόκειται για αμφίσημα κείμενα με διττή υπόσταση. Θα τα παρομοίαζα με πολυπρισματικές «μαγικές εικόνες» που αλλάζουν όψη ανάλογα με την οπτική γωνιά προσέγγισης. Γι’ αυτό το λόγο επιδέχονται πολλαπλές αναγνώσεις. Μπορεί να τα απολαμβάνει τόσο ο μικρός, όσο και ο μεγάλος αναγνώστης, ο καθένας προσλαμβάνοντας κάτι διαφορετικό. Και ο ίδιος μικρός αναγνώστης μεγαλώνοντας μπορεί να ανακαλύπτει νέες πτυχές και νέους τρόπους ανάγνωσης. Θυμάμαι χαρακτηριστικά ότι σε μια εκδήλωση στον «Ελευθερουδάκη» μια κυρία μού ζήτησε να της γράψω στο βιβλίο μου «Η Ζωγραφιά της Χριστίνας» μια αφιέρωση για τον «Δημήτρη που λατρεύει τα βιβλία σας». Όταν την ρώτησα «πόσο χρονών είναι ο Δημήτρης», μου απάντησε «Σαράντα πέντε. Είναι ο σύζυγος μου. Γναθοχειρουργός το επάγγελμα!»

–Αρχικά τα παιδιά, τα περιτυλίγουμε με μια γαλάζια ή ροζ «αθωότητα» αλλά σε ανύποπτο διάστημα, αρχίζουν να βομβαρδίζονται από παιχνίδια και εικόνες που ξεχειλίζουν από βία. Παιδαγωγικά αυτό δεν είναι σχιζοφρενικό;

-Και σχιζοφρενικό και εξωφρενικό και ό,τι άλλο θέλετε. Το θέμα έχει πολλές πτυχές. Θα επικεντρωθώ σε μια από αυτές. Με καταθλιπτικά λίγες εξαιρέσεις, η πολιτιστική δίαιτα των παιδιών κυμαίνεται από το βαρετό στο τοξικό, από το ανούσιο στο ψυχοφθόρο , ένα βραδείας δράσεως κοινωνικό δηλητήριο, όπως είχε πει ο Philip Pullman. Κι αυτό, επειδή υποτιμάμε την πολιτιστική μας παραγωγή για τα παιδιά. Ενώ ετοιμάζουμε λουκούλλεια πολιτιστικά γεύματα για τους εαυτούς μας, ρίχνουμε και μερικά πενιχρά ψίχουλα στα παιδιά. Μετά αγανακτούμε όταν ανακύπτουν τα πάσης φύσεως κοινωνικά προβλήματα. Μιλώντας ως εγκληματολόγος είμαι πεπεισμένος ότι πληρώνουμε και θα συνεχίσουμε να πληρώνουμε το τίμημα του εγωισμού και της αδιαφορίας μας. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο απαιτείται μια δραστική και κατεπείγουσα πολιτιστική μετάγγιση δυνάμεων, κονδυλιών και ταλέντων από το χώρο των ενηλίκων στο χώρο των παιδιών.

–Η επικαιρότητα σάς επηρεάζει στο γράψιμο;

-Ναι, αλλά την αποδίδω με συμβολικό και αλληγορικό τρόπο .Επίσης, προσπαθώ να εντάσσω στο μύθο διάφορες τεχνολογικές εξελίξεις. Για παράδειγμα, στο παραμύθι μου «Η μάγισσα Φουφήχτρα» η μάγισσα διαθέτει ιπτάμενη ηλεκτρική σκούπα με την οποία ρουφάει τα θύματά της, εφοδιασμένη, μάλιστα, με GPS για να τα εντοπίζει σε παιδικές χαρές και σε κάποιο άλλο παραμύθι μου, ο αυτοκράτορας Μαξιμιλιανός ο τρίτος επικοινωνεί μονό με φαξ και καταδικάζει σε θάνατο τους ταχυδρόμους.

-Στους «Δραπέτες της σκακιέρας» η αφιέρωσή σας ξεκινά με την φράση «Σε όλους όσους αρνούνται να γίνουν πιόνια». Υπάρχει στα παραμύθια σας η πολιτική ματιά με την ευρύτερη έννοια;

– Με την ευρύτερη έννοια σε μεγαλύτερο ή μικρότερο βαθμό τα κείμενα μου έχουν και πολιτική διάσταση. Για παράδειγμα, η “Φρουτοπια” , μια χώρα που τα φρούτα προσπαθούν να απαλλάξουν από το ζυγό της εκμετάλλευσης των μανάβηδων και των πολυεθνικών εταιριών (όπως η «Λεμονοστιφέν» και η «Κομποστάλ», οι οποίες επιδιώκουν να τα κάνουν αναψυκτικά και κομπόστες αντίστοιχα ) έχει από τη φύση της πολιτικό χαρακτήρα. Πάντα θα υπάρχουν κολοκυθάκια που ονειρεύονται να δείρουν μανάβηδες , υπουργικά συμβούλια που απαρτίζονται από σπουδαία λαχανά, επίδοξοι καρπουζοκράτορες, βλίτα που επιδιώκουν να γίνουν υπουργοί παιδείας και υποβαθμισμένες γειτονιές κατοικούμενες από λεμονόκουπες. Aς μην ξεχνάμε ότι πολλά κλασσικά έργα που διαβάζονται από παιδιά όπως «Τα ταξίδια του Γκιούλιβερ» ή «Η Άλικη στη Χωρά των θαυμάτων», παράλληλα με το μυθοπλαστικό τους περιεχόμενο, έχουν και την πολιτική τους διάσταση. Σατιρίζουν καυστικά θεσμούς, καταστάσεις και συμπεριφορές της εποχής τους.

-Η «Φρουτοπία» πως γεννήθηκε;

Η ιδέα χρονολογείται από την εποχή που έγραφα στο παιδικό περιοδικό «Το Ρόδι», το οποίο εξέδιδε η Δροσούλα Έλιοτ. Εκεί πρωτοδημοσιευτηκε μια συνέντευξη μου με ένα μήλο ονόματα Αιμίλιο, το οποίο καταγόταν από το μήλο που είχε πέσει στο κεφάλι του Νεύτωνα και παραπονιόταν για την ευνοϊκή μεταχείριση των ροδιών από το περιοδικό. Η συνέντευξη αυτή άρεσε στον τότε διευθυντή του παιδικού προγράμματος της ΕΡΤ, ο οποίος έτυχε να την διαβάσει και μου ζήτησε να γράψω μια σειρά από παρόμοιες συνεντεύξεις με φρούτα και λαχανικά. Για να μην είναι ξεκάρφωτες οι συνεντεύξεις αποφάσισα να τις συνδέσω μεταξύ τους δημιουργώντας μια μυθική χωρά, τη Ουτοπία, και ένα δημοσιογράφο, τον Πίκο Απίκο. Έπρεπε, όμως, να επινοήσω ένα λόγω για την επίσκεψη του Απίκου στη Φρουτοπία και αυτός ήταν ο πανικός που προκαλεί στη Φρουτοπια η μυστηριώδης εξαφάνιση ενός μανάβη. Ο Αιμίλιος το μήλο ήταν το ξεκίνημα. Σιγά-σιγά προετέθησαν γύρω στους ογδόντα ακόμα κύριοι και δευτερεύοντες χαρακτήρες με αποτέλεσμα η Φρουτοπια να εξελιχθεί στο πιο περίπλοκο και πολυπρόσωπο απ’ όλα μου τα έργα , ένα αλληγορικό κωμικό ‘έπος’ χιλίων εφτακοσίων συνολικά σελίδων . Από ένα σημείο και μετά η συγγραφή της απαιτούσε ενδελεχή αποδελτίωση γεγονότων, καταστάσεων και σχέσεων, ούτως ώστε να είμαι σε θέση να θυμάμαι και να παρακολουθώ τα αβυσσαλέα μίση, τις αποτρόπαιες προδοσίες και τις καταχθόνιες συνωμοσίες που διαδραματίζονταν στα μανάβικα, τις φυλακές, τα μέγαρα και τις απόμερες γειτονιές της μυθικής αυτής χώρας. Αυτός είναι ο λόγος που υστέρα από δεκαετίες, τώρα μόλις ολοκληρώνεται, επιτελούς, το έργο με την κυκλοφορία σε δυο μήνες περίπου, του ογδόου τόμου των συλλεκτικών τευχών της Φρουτοπιας από τις εκδόσεις Modern Times.

–Έχετε δουλέψει με πλήθος αξιολογότατων εικονογράφων όπως ο Μαρουλάκης, ο Παυλίδης, η Helen Oxembury και τόσοι άλλοι. Πως είναι συνήθως η συνεργασία σας; Γράφοντας ας πούμε μια ιστορία, σκέφτεστε σε ποιον θα ταίριαζε καλύτερα να την εικονογραφήσει;

– Όταν γράφω, ξεκινάω από φανταστικές εικόνες τις οποίες εκφράζω με λέξεις. Ο καλλιτέχνης, ο οποίος αναλαμβάνει την εικονογράφηση, πρέπει να δεχτεί το λόγο και να τον μετουσιώσει πάλι σε εικόνα. Αυτό δεν είναι καθόλου εύκολο. Σε ένα από τα βιβλία της σειράς «Παραμύθια με αριθμούς» που κυκλοφορεί με τον τίτλο «Η Φίφη και η Φωφώ, οι φαντασμένες φάλαινες» και στο οποίο τα παιδιά διδάσκονται μέσα από μια διασκευαστική ιστορία πολλαπλασιασμό και διαίρεση, η εικονογράφος έπρεπε να ζωγραφίσει μια λαίμαργη φάλαινα η οποία έχει φάει πέντε αεροπλανοφόρα που το καθένα τους έχει μέσα δώδεκα αεροπλάνα και το κάθε αεροπλάνο έχει δυο πιλότους, εννιά αεροσυνοδούς, εφτά Γιαπωνέζες και έξι Ινδούς φακίρηδες. Το ρεκόρ, όμως, χρόνου εικονογράφησης το έσπασε ο Αλέξης Κυριτσοπουλος με τα τέσσερα βιβλία του Λούκουλου, του λαίμαργου ελέφαντα, τα οποία τα εικονογραφούσε γύρω στα επτά χρόνια ώσπου να μείνει ευχαριστημένος με το ελέφαντα και να τελειοποιήσει την ουρά του ελικοπτεροκροκόδειλου. Τον ίδιο περίπου χρόνο πήρε η εικονογράφηση του βιβλίου «Τα τρία μικρά λυκάκια» από τη Helen Oxenbury. Η επιλογή του εικονογράφου γίνεται ανάλογα με τις ιδιαιτερότητες του κειμένου και το ταλέντο του κάθε καλλιτέχνη. Διαφορετικό εικονογράφο απαιτεί ένα λυρικό από ένα χιουμοριστικό κείμενο, ένα κείμενο στο οποίο πρωταγωνιστούν ζώα από ένα κείμενο στο οποίο πρωταγωνιστούν άνθρωποι.

-Το …Μνημόνιο θα μπορούσε να γίνει παραμύθι;

-Μάλλον το παραμύθι έγινε μνημόνιο και μάλιστα πριν από πολλά χρόνια. Στο βιβλίο μου ‘Τα μαγικά μαξιλάρια’ οι κάτοικοι μιας μυθικής χωράς είναι αναγκασμένοι να δουλεύουν ολοένα και πιο εξαντλητικά στα αδαμαντωρυχεία και τα κλωστήρια συρματοπλεγμάτων. Για να αυξηθεί η παραγωγικότητά τους, ο άρχοντας της χώρας καταργεί τα πάρτι γενεθλίων, τις Αποκριές, τα διαλείμματα των σχολείων και τις Κυριακές που τις μετονομάζει σε Προδευτέρες και δεν διαφέρουν στο παραμικρό απο τις κανονικές Δευτέρες. Με τη βοήθεια τριών αυλικών , του καγκελαρίου Τύλιου Ξεφτύλιου, του αρχιμάγου Σαυρίλιου Βρισελιέ και του αρχηγού της βασιλικής φρουράς Βουλίμιου Βλήμα προσπαθούν να τους στερήσουν ακόμα και τα όνειρά τους.

-Είναι αλήθεια πως για να κατεβάζετε ιδέες, τρώτε λουκουμάδες με μέλι από χρυσάνθεμα;

– Και όχι μόνο. Tρώω, επίσης, αστροσάντουιτς και χρυσανθεμοσαλάτα και πίνω πορτογαργαλάδα και βυσσινάδα με παγάκια από δροσοσταλίδες.